Oudeschip, dorp in de verdrukking

Het dorp Oudeschip is een kleine woonkern in het noorden van Groningen en maakt deel uit van de gemeente Eemsmond. Het dorp telt ongeveer 125 inwoners, die waarschijnlijk zonder uitzondering trots zijn op hun dorp en bijzonder veel waarde hechten aan de rust van het uitgestrekte Groninger platteland. Maar de rust is relatief. De kern ligt op een steenworp afstand van de Eemshaven, waar door de aantrekkende economie de behoefte aan uitbreiding steeds groter wordt. Tussen de Eemshaven en het dorpje staat een lange rij windturbines en de drang naar een versnelde energietransitie, roept om vervanging van de bestaande windmolens door grotere, hogere en meer krachtige exemplaren. De komst van een mega-datacentrum van techgigant Google zal de behoefte aan schone energie verder aanwakkeren.

De woningeigenaren in Oudeschip maken zich zorgen om de waarde van hun woningen. Nu de ontwikkeldrang van de Eemshaven steeds vaker in het nieuws komt, is het de vraag of een woning in Oudeschip nog tegen normale condities verkocht kan worden. De ontwikkeling van de haven werpt zijn schaduw al ver vooruit. Een potentiële koper haakt af als hij zich eenmaal heeft ingelezen in de plannen, los van de vraag in hoeverre deze al planologisch worden ondersteund. Dat drukt de waarde van een gemiddelde woning in het dorp fors.

Bij de kern Moerdijk hebben de bewoners in 2014 met een vergelijkbare problematiek te maken gekregen, toen de commissie Nijpels in min of meer bedekte termen aangaf dat er geen toekomst meer was voor de kern Moerdijk. De bewoners van de kern Moerdijk, die evenals de bewoners van Oudeschip zeer gehecht zijn aan hun leefomgeving, maakten zich terecht zorgen om de waarde van hun woningen. De kans dat de woningen op korte termijn op basis van onteigening aangekocht zouden worden, werd door de provincie snel van tafel geveegd, zodat er een alternatief plan moest komen.

Overwater heeft samen met de gemeente Moerdijk de 'Moerdijk-regeling' bedacht en ontworpen. Het biedt de inwoners de zekerheid dat hun woning niet in waarde daalt als gevolg van de mogelijke plannen om de Eemshaven uit te breiden. Het geeft de provincie en de gemeente de kans om, vooruitlopend op een toekomstige verwerving, de leefbaarheid van het dorp te garanderen zonder dat ze voor extreme kosten komen te staan. De kosten die gepaard gaan met de voorinvestering kunnen wegvallen met de besparing op de volledige schadeloos­stelling.

De Moerdijkregeling is niet één op één te kopiëren, maar bevat wel elementen die op Oudeschip voortreffelijk van toepassing zouden kunnen zijn. Het vraagt echter een goede afbakening en maatwerk dat Overwater, in overleg met de provincie Groningen, de gemeente Eemsmond en de bewoners van Oudeschip prima zou kunnen leveren. Het succes van de Moerdijkregeling zit met name in het brede draagvlak dat gaandeweg de ontwikkeling van deze regeling is gecreëerd.

Wij gunnen de bewoners van Oudeschip een vergelijkbare regeling, die tot gemoedsrust in het dorp zal leiden en verdere kapitaalsvernietiging kan voorkomen. Een goed ontworpen regeling herstelt het vertrouwen in politiek en bestuur en zorgt ervoor dat deze partijen on speaking-terms blijven over de toekomst van het gebied. Als de gemeente, de provincie en/of de bewoners van Oudeschip in een dergelijke regeling zijn geïnteresseerd, gaan wij graag de gezamenlijke ontdekkingsreis met hen aan.