Herleving gemeentelijk voorkeursrecht

Gemeenten, maar overigens ook provincies en het Rijk,
kunnen op basis van de Wet voorkeursrecht gemeenten
(Wvg) een voorkeursrecht van koop vestigen op bijvoorbeeld een toekomstige woningbouwlocatie.

Voorwaarde daarbij is, dat het huidige gebruik afwijkt van de gedachte toekomstige bestemming en dat die toekomstige bestemming een niet-agrarische bestemming is. Een voorkeursrecht kan gevestigd worden vooruitlopend op de vaststelling van een structuurvisie of bestemmingsplan, maar ook als er al een structuurvisie of bestemmingsplan is.

Voorkeursrecht vormt strategisch instrument
Het voorkeursrecht vormt een strategisch instrument om eventuele grondspeculatie te voorkomen en daardoor grip te houden op de ontwikkeling van de betreffende locatie. Dit past binnen het sturend grondbeleid van de gemeente. Het vormt een zogenaamd passief instrument. Dat houdt in dat het voorkeursrecht niet verplicht tot verkoop, maar als een eigenaar wil verkopen, dan dient de betreffende onroerende zaak eerst aan de gemeente te worden aangeboden.

Van de vestiging van het voorkeursrecht werd in het verleden veel gebruik gemaakt, met name voor woningbouw- en bedrijfsterreinlocaties. In de afgelopen jaren waren er echter, waarschijnlijk als gevolg van de effecten van de crisis, opvallend weinig vestigingen van het voorkeursrecht. Wij constateren nu een tegenovergestelde tendens. Uit de publicaties in de Staatscourant en de contacten met onze opdrachtgevers merken wij duidelijk dat er weer een toenemende belangstelling is voor het gemeentelijk voorkeursrecht. Voor het aantal vestigingen in de afgelopen paar jaar verwijzen wij naar de blog Gemeentelijke voorkeursrechten in 2016 van Addie Streefkerk op onze website.

Draaiboek voor begeleiden voorkeursrecht
Overwater Grondbeleid Adviesbureau heeft jarenlang voor diverse gemeenten de vestiging van het voorkeursrecht begeleid. Ondanks het afgenomen aantal vestigingen hebben wij de jurisprudentie over het voorkeursrecht steeds bijgehouden en onze modellen voortdurend geactualiseerd. Wij beschikken daardoor over een uitgebreid draaiboek, wat ons in staat stelt om de college- en raadsstukken die nodig zijn voor de vestiging van het voorkeursrecht in veel gevallen binnen een dag aan te leveren. Dit draagt bij aan de optimale invulling van de regiefunctie van gemeenten.

Wilt u meer weten over dit onderwerp, neem dan gerust contact op met mij of met mijn collega mr. O.J.C. (Olaf) van den Broek.