Overwater Grondbeleid Adviesbureau

Onteigening

Om de functies die aan gebieden worden toegekend te kunnen realiseren, kan het nodig zijn om de grond in eigendom te verkrijgen. Onteigenen, het door de overheid ontnemen van eigendom, is het meest ingrijpende grondbeleidsinstrument dat de overheid ter beschikking staat om over benodigde gronden te kunnen beschikken en is een vak apart. 

Wij hebben ruime praktijkervaring met het voeren van onteigeningsprocedures zowel voor de overheid, particulieren/bedrijven als marktpartijen. Doordat wij zowel voor overheden als voor eigenaren optreden kennen wij beide kanten van het proces. Wij staan opdrachtgevers bij in onteigeningsprocedures, in onderhandelingen ter voorkoming van onteigening en bij begrotingen van schadeloosstellingen.

Onteigening staat volop in de belangstelling. Zo wordt de maatschappelijke discussie gevoerd over de vraag of onteigening door de overheid mag worden ingezet ten behoeve van het terugdringen van de depositie van stikstof of ter uitvoering van natuurontwikkeling. Ook speelt de vraag hoe moet worden omgegaan met het beginsel van een volledige schadeloosstelling bij versnipperd grondeigendom.

Onteigening blijft echter een uiterst middel (ultimum remedium). Zo kan niet worden onteigend indien de benodigde gronden minnelijk kunnen worden verworven, indien een ontwikkeling met minder ingrijpende middelen kan worden gerealiseerd zoals de oplegging van een gedoogplicht, of indien een eigenaar een succesvol beroep op zelfrealisatie doet.

Onteigening onder de Omgevingswet
Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet per 1 januari 2024 is de Onteigeningswet (grotendeels) komen te vervallen en de onteigeningprocedures gewijzigd.

  • De bevoegdheid om te besluiten tot onteigening ten name van gemeenten ligt exclusief bij de gemeenteraad.
  • Voor elke onteigening dient te worden onderbouwd dat sprake is van een onteigeningsbelang, van noodzaak en van urgentie.
  • De bestuursrechter bekrachtigt de onteigeningsbeschikking.
  • De daadwerkelijke eigendomsovergang vindt plaats via de notaris.
  • De burgerlijke rechter stelt de schadeloosstelling vast die aan de onteigende partijen toekomt.

Wij zijn op de hoogte van deze wijzigingen en kunnen u adviseren over de gevolgen van de Omgevingswet voor de onteigeningspraktijk, toegespitst op uw situatie, voor u als overheid en als degene die onteigend wordt.

Blogs over dit onderwerp
Onteigening onder de Omgevingswet
Nieuwe regeling Rijkswaterstaat voor vergoeding deskundigenkosten
Onteigening: indienen voortoets bij de Kroon vóór 1 maart 2023!
Onteigening: handreiking Grondeigendom door BZK